وسیع‌کننده کام (پالاتال اکسپندر) یکی از ابزارهای رایج ارتودنسی است که عمدتاً برای کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه با هدف گسترش عرض کام و فک بالایی در دهان کودک طراحی شده است تا بتواند فضای کافی برای رویش صحیح دندان‌ها ایجاد کند و ناهنجاری‌های فکی و دندانی را کاهش دهد. زمانی که کام (سقف دهان) کودک نسبتاً باریک است یا دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرند (ازدحام دندانی)، ارتودنتیست با تجویز وسیع‌کننده کام از رشد طبیعی استخوان فک در کودکان بهره می‌برد تا فرآیند اصلاح را به‌صورت مؤثری انجام دهد. استفاده از این دستگاه، معمولاً در سنین پایین‌تر بسیار موفق‌تر است، زیرا استخوان فک در حال رشد بوده و به تغییرات اعمال شده بهتر پاسخ می‌دهد. در این مقاله قصد داریم بگوییم وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست و چه کاربرد هایی دارد. با ما همراه باشید.
وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟
وسیع‌کننده کام یا پالاتال اکسپندر نوعی ابزار ارتودنسی است که معمولاً به عنوان نخستین گام درمانی در برخی کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله به ویژه برای کودکانی توصیه می‌شود که فک بالایی آن‌ها از نظر عرضی نسبت به فک پایینی کوچک‌تر است. دو هدف اصلی استفاده از پالاتال اکسپندرها، افزایش پهنای کام و رفع مشکل کراس‌بایت است که یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های ارتودنسی محسوب می‌شود. کوچک بودن عرض فک معمولاً موجب کمبود فضای کافی برای رویش دندان‌های دائمی و در نتیجه، ایجاد مشکلاتی مانند شلوغی، کج شدن و همپوشانی غیرطبیعی دندان‌ها می‌شود. به منظور پیشگیری یا رفع این مشکلات، لازم است با کمک وسیع‌کننده کام، فضای فک افزایش یافته و شرایط مناسب برای رشد و قرارگیری صحیح دندان‌ها فراهم گردد. پالاتال اکسپندر با هدایت رشد فک، به اصلاح و بهبود وضعیت دهان و دندان کمک شایانی می‌کند.
بیشتر بخوانید:
انواع وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر
ر جدول زیر انواع وسیع‌کننده‌های کام (پالاتال اکسپندر) و ویژگی‌های اصلی هرکدام آورده شده است:
| نوع وسیع‌کننده کام | ثابت/متحرک | نحوه عملکرد و ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| وسیع‌کننده متحرک | متحرک | مناسب مواقعی است که سقف دهان اندکی باریک باشد. در بیشتر ساعات شبانه‌روز باید استفاده شود و هنگام غذا خوردن، ورزش یا تمیز کردن دندان‌ها، قابل برداشتن است. مناسب برای تصحیح‌های خفیف‌تر. |
| وسیع‌کننده سریع هایرکس (Hyrax) | ثابت | به دندان‌های آسیاب (مولر) متصل می‌شود و دارای پیچ تنظیم در مرکز دستگاه است. این پیچ توسط پزشک یا والدین تنظیم می‌شود تا به تدریج کام گسترش یابد. بیشتر برای مواردی با نیاز به اتساع قابل توجه کاربرد دارد. |
| دستگاه کواد هلیکس (Quad Helix) | ثابت | با کمک دندان‌های مولر ثابت می‌شود. در ابتدا به صورت فشرده در دهان قرار می‌گیرد و به تدریج فضای کام را افزایش می‌دهد. معمولا نیاز به تنظیم مداوم ندارد و اتساع به صورت تدریجی و خودکار اتفاق می‌افتد. |
| متسع‌کننده هاس (Haas Expander) | ثابت | عملکرد مشابه با هایرکس دارد، قابل تنظیم بوده و برای ایجاد فضای بیشتر در سقف دهان استفاده می‌شود. این مدل نیز به افزایش عرض کام و رفع شلوغی دندان‌ها کمک می‌کند. |
کودکان در چه زمانی به وسیع‌کننده کام نیاز دارند؟
به طور کلی، بهترین زمان استفاده از وسیع‌کننده کام دوران رشد و قبل از بلوغ استخوانی، معمولاً بین سنین ۷ تا ۱۳ سالگی است. در این بازه سنی، استخوان فک کودک هنوز انعطاف‌پذیری لازم را دارد و اصلاحات توسط اکسپندر نتایج مطلوب‌تری به همراه خواهد داشت. با تشخیص زودهنگام مشکلات فکی و مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی، می‌توان از ایجاد مشکلات پیچیده‌تر در آینده جلوگیری کرد.. کودکان معمولاً در سه وضعیت عمده به استفاده از وسیع‌کننده کام یا پالاتال اکسپندر نیاز پیدا می‌کنند. این ابزار ارتودنسی اغلب برای اصلاح ناهنجاری‌های رشد فک و رفع کمبود فضا در دهان به کار می‌رود. مهم‌ترین شرایطی که در آن‌ها متخصص ارتودنسی توصیه به استفاده از وسیع‌کننده می‌کند عبارت‌اند از:
| وضعیت | توضیح |
|---|---|
| کراس‌بایت (Crossbite) | زمانی که فک بالا و پایین در یک راستا نیستند و دندان‌های یکی از فک‌ها، دندان‌های فک دیگر را می‌پوشانند. در این شرایط، فضای کافی برای قرارگیری دندان‌ها وجود ندارد و پالاتال اکسپندر می‌تواند با افزایش عرض فک بالا، این مشکل را رفع کند. |
| ازدحام یا شلوغی دندان‌ها (Crowding) | وقتی فک بالا یا پایین کوچک‌تر از حد نرمال باشد یا دندان‌ها بزرگ باشند، فضای کافی برای رشد منظم دندان‌های دائمی وجود نخواهد داشت. در کودکانی که هنوز همه دندان‌های دائمیشان درنیامده است، استفاده از وسیع‌کننده کام بهترین روش برای باز کردن فضا و آماده‌سازی دهان برای دندان‌های جدید است. |
| وجود دندان نهفته | گاهی به دلیل کمبود فضا، بعضی دندان‌ها (معمولاً نیش یا دندان‌های آسیاب کوچک) نمی‌توانند جوانه بزنند و نهفته می‌مانند. با کمک وسیع‌کننده کام، امکان ایجاد فضای کافی برای رویش طبیعی این دندان‌ها فراهم می‌شود و غالباً نیاز به کشیدن دندان را برطرف می‌کند. |
بیشتر بخوانید:
مراحل درمان و نکات کلیدی وسیع کننده کام
۱. ساخت و قرارگیری دستگاه
- دستگاه به صورت سفارشی و کاملاً متناسب با ساختار دهان کودک ساخته می‌شود.
- به کمک نوارهای فلزی به دندان‌های آسیاب بالایی متصل شده و روی سقف دهان قرار می‌گیرد
۲. تنظیمات روزانه و نقش والدین
- والدین باید با استفاده از کلید مخصوص، پیچ وسط دستگاه را طبق دستور پزشک بچرخانند.
- این کار به تدریج باعث باز شدن فک بالا و ایجاد فضای لازم می‌شود
۳. احساس فشار و سازگاری کودک
- پس از تنظیم روزانه، ممکن است کودک احساس فشار یا کمی ناراحتی در دهان یا اطراف بینی خود داشته باشد که معمولاً کوتاه‌مدت است و طی چند دقیقه برطرف می‌شود
۴. تأثیرات موقت بر گفتار و تغذیه
- در هفته‌های ابتدایی، کودک ممکن است در تکلم و خوردن غذا تا حدی دچار مشکل شود، اما این عوارض موقتی هستند و با عادت کردن کودک به دستگاه، برطرف می‌شوند
۵. مدت زمان درمان
- مدت زمان استفاده از اکسپندر کام معمولاً بسته به سن و شرایط کودک، بین ۲ تا ۳ ماه است.
- پس از این مرحله، وسیله ممکن است به مدت ۴ تا ۶ ماه دیگر در دهان باقی بماند تا دو قسمت کام به‌خوبی جوش بخورند و نتایج پایدار شوند
۶. جلسات پیگیری منظم
- ویزیت منظم نزد متخصص ارتودنسی جهت ارزیابی پیشرفت درمان و تنظیمات لازم اهمیت بالایی دارد
۷. مراقبت ها و بهداشت
- تمیز نگه داشتن دائمی دستگاه و دندان‌ها الزامی است، چون تجمع باکتری و ذرات غذا می‌تواند به مشکلات لثه‌ای و دندان‌درد منجر شود.
- توصیه می‌شود کودک از خوردن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کند و در صورت امکان از مسواک برقی و دهانشویه آنتی‌باکتریال استفاده شود
وسیع‌کننده کام یا پالاتال اکسپندر، یکی از موثرترین ابزارهای ارتودنسی برای رفع تنگی فک بالا و مشکلات مشابه در کودکان است. اگر به دنبال یک متخصص دندانپزشکی کودکان در اصفهان با تجربه جهت انجام این درمان در اصفهان هستید، دکتر علی بهزادی یکی از بهترین گزینه‌ها به شمار می‌رود. دکتر بهزادی با سال‌ها تجربه در حوزه دندانپزشکی کودکان و استفاده از جدیدترین تجهیزات، خدمات ارتودنسی و وسیع‌کننده کام را در محیطی آرام و کودک‌پسند ارائه می‌دهد. کودکانی که نیاز به درمان تحت آرامبخشی یا بیهوشی دارند نیز می‌توانند از خدمات تخصصی مطب ایشان بهره‌مند شوند. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره یا شماره 09136209801 تماس بگیرید.
نکات کلیدی مراقبت در دوران درمان
- رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت ویژه‌ای دارد؛ مسواک زدن دقیق و استفاده از دهانشویه توصیه می‌شود.
- باید از خوردن غذاهای سفت و چسبناک پرهیز کرد تا آسیبی به دستگاه وارد نشود.
- تمیز نگه داشتن دستگاه و دهان جلوی عوارض مانند التهاب لثه یا پوسیدگی را می‌گیرد.
- در هفته‌های اول، ممکن است کودک احساس فشار، ناراحتی و حتی افزایش بزاق یا مشکلات گفتاری را تجربه کند که معمولاً موقتی هستند.
- در صورت بروز درد یا عوارض غیرعادی، باید حتماً به متخصص مراجعه شود.
وسیع‌کننده کام یا پالاتال اکسپندر، یکی از موثرترین ابزارهای ارتودنسی برای رفع تنگی فک بالا و مشکلات مشابه در کودکان است. اگر به دنبال یک پزشک متخصص و با تجربه جهت انجام این درمان در اصفهان هستید، دکتر علی بهزادی یکی از بهترین گزینه‌ها به شمار می‌رود. دکتر بهزادی با سال‌ها تجربه در حوزه دندانپزشکی کودکان و استفاده از جدیدترین تجهیزات، خدمات ارتودنسی و وسیع‌کننده کام را در محیطی آرام و کودک‌پسند ارائه می‌دهد. کودکانی که نیاز به درمان تحت آرامبخشی یا بیهوشی دارند نیز می‌توانند از خدمات تخصصی مطب ایشان بهره‌مند شوند.
ببیشتر بخوانید:
