لب پر شدن دندان شیری کودک یکی از اتفاق‌های نسبتاً رایج در دوران کودکی است و معمولاً والدین را نگران سلامت دندان‌ها و لبخند کودک می‌کند. این آسیب ممکن است بر اثر زمین خوردن، جویدن اشیای سخت یا حتی برخورد‌های کوچک هنگام بازی رخ دهد. هرچند دندان‌های شیری موقتی‌اند، اما سلامت و ظاهر آن‌ها نقش مهمی در تکامل گفتار، تغذیه و رشد صحیح دندان‌های دائمی دارد. بنابراین رسیدگی سریع و آگاهانه به لب‌پر شدن، می‌تواند از پوسیدگی، درد و مشکلات زیبایی در آینده جلوگیری کند. در این مقاله، ابتدا دلایل شایع لب‌پر شدن دندان شیری را بررسی می‌کنیم، سپس روش‌های مراقبت و ترمیم مناسب برای هر مرحله آسیب را توضیح می‌دهیم تا والدین بتوانند با اطمینان و آرامش، بهترین تصمیم را برای سلامت دهان و دندان کودکشان بگیرند.
دلایل لب پر شدن دندان شیری کودک
لب‌پر شدن دندان‌های شیری یکی از مشکلات شایع دوران کودکی است که می‌تواند بر سلامت دهان و زیبایی لبخند کودک تأثیر بگذارد. این آسیب معمولاً نتیجه ترکیب عواملی مانند ضربه، تغذیه نامناسب یا شرایط دهانی خاص است. شناخت دقیق دلایل بروز این مشکل به والدین کمک می‌کند بتوانند از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری کرده و اقداماتی مؤثر برای درمان انجام دهند. در ادامه، مهم‌ترین علت‌های لب‌پر شدن دندان شیری کودکان را بررسی می‌کنیم:
-
ضربه و آسیب‌های فیزیکی
شایع‌ترین عامل لب‌پر شدن دندان‌های شیری، وارد شدن ضربه به دهان است. زمین خوردن هنگام بازی، برخورد با اشیاء سخت مانند میز یا اسباب‌بازی، یا حوادث هنگام ورزش از جمله موقعیت‌هایی هستند که ممکن است باعث ترک یا لب‌پریدگی دندان شوند. کودکان خردسال به دلیل تحرک زیاد و عدم کنترل کامل حرکات خود، بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند.
-
پوسیدگی دندان
پوسیدگی یکی از دلایل مهم ضعف ساختار دندانی است. وقتی پوسیدگی به بخش‌های داخلی‌تر دندان نفوذ کند، مینای دندان شکننده‌تر شده و با ضربه‌های کوچک یا حتی جویدن غذا، ممکن است قسمتی از دندان لب‌پر شود. عدم رعایت بهداشت دهان و مصرف زیاد خوراکی‌های شیرین از عوامل اصلی پوسیدگی دندان در کودکان است.
-
جویدن اجسام سخت
بسیاری از کودکان عادت دارند اجسام غیرخوراکی مانند اسباب‌بازی‌ها، مداد یا ناخن را بجوند. این رفتار، فشار زیادی به مینای دندان وارد کرده و در طول زمان موجب شکستگی‌های سطحی و لب‌پریدگی می‌شود. والدین باید این عادت را زودتر شناسایی و با روش‌های رفتاری مناسب، کودک را از آن بازدارند.
-
کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی
تغذیه نامناسب و کمبود مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر، باعث ضعف مینای دندان و شکنندگی آن می‌شود. کودکانی که رژیم غذایی‌شان فاقد لبنیات، تخم‌مرغ، و سبزیجات غنی از مواد معدنی است بیشتر دچار آسیب دندانی می‌شوند. تأمین کافی این مواد در تغذیه روزانه نقش مهمی در استحکام دندان‌های شیری دارد.
-
بیماری‌ها و ناهنجاری‌های دندانی
برخی بیماری‌های دهانی مانند فلوروزیس (مصرف بیش‌ازحد فلوراید) یا هیپوپلازی مینای دندان (ناقص بودن تشکیل مینای دندان) موجب کاهش مقاومت ساختار دندان در برابر فشار می‌شوند. این شرایط، حتی بدون ضربه شدید، احتمال لب‌پر شدن دندان را افزایش می‌دهند و معمولاً نیازمند بررسی تخصصی توسط دندان‌پزشک اطفال هستند.
در مجموع، لب‌پر شدن دندان شیری نتیجه ترکیب عوامل محیطی، تغذیه‌ای و رفتاری است. توجه والدین به تغذیه سالم، رعایت بهداشت دهان، پیشگیری از عادت‌های آسیب‌زا و مراجعه منظم به دندان‌پزشک، بهترین روش برای حفظ سلامت و زیبایی دندان‌های شیری در دوران رشد کودک است.
بیشتر بخوانید:
راه‌های کاهش ترس کودکان قبل از بیهوشی دندانپزشکی
نشانه های شکستگی دندان شیری
| دسته شکستگی | توضیح شدت آسیب | نشانه‌ها و علائم رایج | احتمال درد و حساسیت | درمان پیشنهادی |
|---|---|---|---|---|
| دسته اول (خفیف) | آسیب محدود به مینای دندان، سطحی‌ترین نوع شکستگی | ترک‌های نازک یا لب‌پرشدگی‌های کوچک روی دندان؛ بیشتر جنبه‌ی ظاهری دارد | معمولاً بدون درد یا حساسیت قابل‌توجه | معاینه توسط دندان‌پزشک برای جلوگیری از گسترش ترک؛ گاهی ترمیم زیبایی لازم است |
| دسته دوم (متوسط) | آسیب به لایه‌ی عاج دندان پس از مینای خارجی | ترک یا شکستگی بزرگ‌تر با احتمال تغییر رنگ جزئی | حساسیت لحظه‌ای یا گذرا هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم | ترمیم عاج دندان؛ بررسی سلامت داخلی توسط متخصص اطفال |
| دسته سوم (شدید) | ترک به مغز یا پالپ دندان رسیده است | درد نسبی، حساسیت شدید، تغییر رنگ، احتمال التهاب لثه | زیاد؛ ممکن است درد پایدار باشد | درمان بسته به شدت آسیب مغز دندان: از ترمیم محافظه‌کارانه تا عصب‌کشی و نصب تاج دندانی |
| دسته چهارم (خیلی شدید) | شکستگی عمودی یا عمیق تا ریشه دندان؛ نادر ولی خطرناک | درد شدید، خونریزی لثه، لق شدن دندان یا تغییر شکل آن | بسیار بالا و مداوم | معمولاً نیاز به کشیدن دندان دارد؛ سپس مراقبت از فضای دندانی برای رشد درست دندان دائمی |
نکته مهم: حتی شکستگی‌های جزئی دندان شیری نیازمند بررسی توسط دندان‌پزشک کودکان هستند، زیرا آسیب‌های کوچک ممکن است در آینده باعث اختلال در رشد دندان‌های دائمی شوند.
بیشتر بخوانید:
اگر دندان شیری را قورت دهیم چه می شود
روش‌های ترمیم و درمان دندان شکسته در کودکان
شکستگی دندان در کودکان ممکن است بر اثر زمین خوردن، جویدن اجسام سخت یا ضربه هنگام بازی رخ دهد. در چنین شرایطی، مراجعه سریع به دندان‌پزشک متخصص اطفال اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا نوع آسیب، سن کودک و مرحله رشد دندان‌ها (شیری یا دائمی) در انتخاب روش درمان تعیین‌کننده است. در مورد دندان‌های شیری، نگرانی اصلی بیشتر مربوط به ظاهر دندان و راحتی کودک است؛ زیرا این دندان‌ها در نهایت جای خود را به دندان‌های دائمی خواهند داد. در این حالت تمرکز درمانی بر کاهش درد، جلوگیری از عفونت و حفظ ساختار دندان تا زمان افتادن طبیعی آن است. استفاده از روش‌های محافظتی و ترمیم‌های سطحی معمولاً کافی است.
اما اگر شکستگی مربوط به دندان‌های دائمی در حال رشد باشد، درمان پیچیده‌تر است و باید از روش‌هایی استفاده کرد که از ریشه و مغز دندان محافظت کند و زیبایی لبخند کودک را حفظ نماید. در ادامه، مهم‌ترین شیوه‌های درمانی دندان شکسته در کودکان آورده شده است:
-
ترمیم با کامپوزیت یا بانداژ دندان
در آسیب‌های خفیف تا متوسط، دندان‌پزشک با استفاده از مواد کامپوزیتی همرنگ دندان، قسمت لب‌پر یا ترک‌خورده را ترمیم می‌کند تا ظاهر دندان طبیعی شود و عملکرد جویدن حفظ گردد.
-
قرار دادن تاج دندانی (Dental Crown)
در مواردی که بخش قابل توجهی از تاج دندان از بین رفته باشد، استفاده از تاج دندانی بهترین گزینه برای بازسازی کامل شکل و استحکام دندان است.
-
استفاده از روکش محافظ دندان شیری
اگر شکستگی در دندان‌های شیری شدید باشد، روکش فلزی یا رزینی روی دندان قرار داده می‌شود تا از آن تا زمان افتادن طبیعی محافظت کند و از درد و حساسیت جلوگیری شود.
-
عصب‌کشی دندان شیری یا دائمی
در صورتی که آسیب به بخش داخلی دندان (مغز یا پالپ) برسد، برای پیشگیری از درد و عفونت، دندان باید عصب‌کشی شود. این روش بسته به نوع دندان و میزان خون‌رسانی، با دقت ویژه در کودکان انجام می‌گیرد.
-
فیشور سیلانت (Fissure Sealant)
برای جلوگیری از نفوذ باکتری و پوسیدگی بیشتر در دندان‌های ترک‌خورده، ممکن است از فیشور سیلانت یا پوشش رزینی نازک روی دندان استفاده شود تا سطح آن کاملاً ایمن گردد.
کلام آخر
لب‌پر شدن یا شکستگی دندان شیری از شایع‌ترین مشکلات دوران کودکی است و معمولاً به دلیل ضربه، پوسیدگی، جویدن اجسام سخت یا کمبود مواد معدنی رخ می‌دهد. شدت شکستگی‌ها از ترک‌های سطحی تا آسیب‌های جدی به ریشه دندان متفاوت است و تشخیص دقیق نوع آن تنها توسط دندان‌پزشک متخصص ممکن است. در موارد خفیف، ترمیم با کامپوزیت یا بانداژ انجام می‌شود، و در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به تاج‌گذاری، عصب‌کشی یا حتی کشیدن دندان وجود داشته باشد. برای حفظ سلامت دندان‌های شیری و جلوگیری از آسیب‌های آینده به دندان‌های دائمی، مراجعه سریع به دندان‌پزشک متخصص کودکان ضروری است؛ چرا که انتخاب روش درمانی مناسب، نه‌تنها درد و حساسیت کودک را کاهش می‌دهد، بلکه سلامت و زیبایی لبخند او را نیز تضمین می‌کند.
مطب دکتر علی بهزادی به‌عنوان یکی از بهترین دندانپزشکی کودکان در اصفهان شناخته می‌شود؛ با بهره‌گیری از تکنیک‌های تخصصی، محیطی آرام و ارتباط دوستانه با کودکان، ایشان درمان دندان‌های آسیب‌دیده را به شکلی حرفه‌ای، ایمن و بدون استرس انجام می‌دهد. اعتماد به دکتر بهزادی، یعنی اطمینان از اینکه هر لبخند کودک، سالم‌تر و زیباتر از قبل خواهد بود.
